Niet te winnen wedstrijden ...
* een neurologische en/of psychologische overgevoeligheid;
* een negatieve (depressieve) levensinstelling en basishouding;
* een overgevoeligheid voor de kritiek en mening van anderen, mede veroorzaakt door het hebben van te weinig inzicht in wat men kan en wie men is;
* een negatief belast verleden, onveilige gezinssituatie, scheiding, lichamelijke of geestelijke mishandeling, sexueel misbruik, anti-autoritaire opvoeding, (emotionele) verwaarlozing;
* zichzelf met anderen vergelijken, qua: uiterlijk en fysieke mogelijkheden (gebeurt erg veel), geestelijke en fysieke prestaties, bezit, opleidingen, verdiensten (inkomsten), sociale afkomst, woonomgeving, (gevoelens van schaamte), partner, kinderen;
* tegenslagen, ziekte, ongeval, faillissement;
* tè kritisch voor zichzelf zijn, door tè kritische ouders, familie, leerkrachten, begeleiders, coaches;
* een gebrek aan mogelijkheden om je te ontwikkelen;
* maatschappelijke en/of eigen opvattingen dat je je eigen uiterlijk en leven kunt maken en dat succes en pech alleen te maken hebben met de mate waarin je je wel of niet hebt ingespand;
* misvormingen van de eigenheid van de persoon door een verkeerde (geloofs)opvoeding en of schoolopleiding en een slechte werksituatie of relatie;
* cliché-beelden van de media (mode, jong-zijn, uiterlijk, tè sterke nadruk op fysieke en oppervlakkige kwaliteiten).
De manke vergelijkingen tussen de 'werkelijkheid' en het 'ideaalbeeld'
Een van de oorzaken van een gebrek aan zelfvertrouwen is dat de persoon een vergelijking maakt tussen zichzelf en een ander of tussen zichzelf en een ideaalzelf . Hij vergelijkt dus de 'werkelijkheid' (die hij vaak als tè negatief afschildert) en het 'ideaalbeeld' (die hij dikwijls als tè geweldig beschouwt) met elkaar. Hij schuift als het ware twee dia's over elkaar. Hoe groter de twee beelden uit elkaar liggen, hoe groter het verdriet en hoe groter de aantasting van het zelfvertrouwen zal zijn. Hij kan dan bijvoorbeeld de volgende vergelijkingen maken:
* 1) Afkomst , sociaal milieu/stand, beroep ('ik kom uit een laag asociaal milieu'; 'mijn ouders waren maar ..."; "ik ben maar een eenvoudige ....").
* 2) Bezit ( "ik had al lang dat en dat moeten hebben") en prestaties ('"ik had in mijn leven dat en dat kunnen bereiken"; of "ik had vandaag of van de week dat en dat af moeten hebben"; of "ik heb maar lagere school, dus ...").
* 3) Gedrag ('ik had me zo en zo in die situatie anders moeten gedragen"; "was ik maar niet zo verlegen of volgzaam").
* 4) Rollen ('"ik ben een vrouw en ik had kinderen moeten hebben"; of "ik ben een man en die hoort zich zo te gedragen")
* 5) Tijd ("Vroeger kon ik alles, nu kan ik niks meer").
* 6) Uiterlijk ("ik vind aan mijn lichaam de/het ..... niet mooi"; of "mijn kleding is uit het jaar 0").
Voorbeeld ad 6): Ella Fitzgerald - Eén van de grootste zangeressen van de 20 ste eeuw; had last van minderwaardigheidsgevoelens. Ze vond zichzelf erg dik wanneer ze zichzelf vergeleek met vrouwen, die veel slanker waren dan zij. Een vriendin zei dan tegen haar: "Maar Ella, jij hebt talenten, waarover die dunne vrouwen niet beschikken!".
Het is mogelijk om deze manke vergelijkingen op alle gebieden van zelfvertrouwen te maken. Zie hiervoor 'Gebieden Zelfvertrouwen' .
Een nadeel van het denken in 'ideaalbeelden' is dat je teveel energie in deze beelden stopt, terwijl je deze energie juist nodig zou hebben voor het realiseren van veranderingen in de werkelijkheid. Bijvoorbeeld: je denkt veel 'was ik maar een beroemde schrijver!' en je denkt aan de waardering en de prijzen die je zou kunnen verdienen. Inplaats van alleen maar het denken, zou je daadwerkelijk stappen kunnen ondernemen om je doel te verwerkelijken. Door bijvoorbeeld een cursus te gaan volgen.
De grote aandacht voor het uiterlijk
Zolang de mens op aarde rondloopt, heeft hij en zij al waarschijnlijk aandacht gehad voor het uiterlijk. Je opmaken en kleding bepaalden immers wie je was en welke rol je vervulde in de groep. Tegenwoordig lijkt er wel een erg grote belangstelling te bestaan voor het uiterlijk. Hiervoor zijn enkele redenen te noemen. Ten eerste hebben de mensen de financiële mogelijkheden om zich (kostbare) kleding, cosmetica-artikelen, cosmetische chirurgische en tandheelkundige ingrepen te veroorloven. Daarnaast heeft de medische wetenschap en de kleiding-industrie zich zodanig ontwikkeld dat het ook mogelijk is geworden om iets aan je uiterlijk en/of kleding te laten doen (zogenaamde (extreme) 'make-overs' of 'metamorfoses'). Een andere mogelijkheid is dat mensen wellicht onzekerder over hun uiterlijk geworden zijn, omdat ze het gevoel hebben in een 'competitie' te zitten met anderen, die ook aan deze vorm van 'wedloop' meedoen. Dit gevoel zal mede versterkt worden door de grote aandacht van de media (kranten, tijdschriften, televisie, films) voor het uiterlijk ('sterren').
Verbetering van het uiterlijk, het dragen van bij jou passende kleding en ook een goede lichaamshouding, dragen zeker bij aan een vergroting van je zelfvertrouwen. Maar er zijn echter wel enkele 'addertjes onder het gras'. Ten eerste heeft de mens het vervelende trekje om de 'maatlat' - na het bereiken van een bepaald resultaat - steeds hoger te leggen. Totdat deze onbereikbaar hoog wordt en de persoon het gevoel krijgt dat hij mislukt en minderwaardig is. Ten tweede zal je bij het ouder worden steeds meer tijd moeten investeren om jezelf op te maken. Ten derde zal de mens toch moeten aanvaarden dat alles betrekkelijk is, dus ook schoonheid. En dat je moet accepteren, dat je bij het ouder worden niet het beeld kunt houden van je jeugd. Als je dit niet kunt of wilt inzien, krijg jij (en anderen in je omgeving) een erg vervelend leven. Er zijn verhalen bekend van zangers, zangeressen, filmsterren, die het ouder en het in hun ogen minder mooi worden, niet konden verdragen. En ervoor kozen om ofwel uit het leven te stappen of om de rest van het leven in isolement en eenzaamheid door te brengen. En dat is dood- en doodzonde van zo'n leven! Het vierde en misschien wel het belangrijkste 'addertje' is, dat er te eenzijdig in uiterlijk en niet in andere zaken, zoals je talenten en ontwikkeling geïnvesteerd wordt. Met als risico dat je een 'mooie lege doos' wordt'! En ook dat is doodzonde!
|
|